راسا پرواز آدراپانا

خانه ی بروجردی ها

معماری ایرانی از پیشینه‌ی بسیار طولانی برخوردار است و در سراسر جهان شهرت زیادی دارد. خانه زیبای بروجردی‌ها یکی از خلاقانه‌ترین و البته زیباترین معماری‌های این مرز و بوم به شمار می‌رود که می‌توان به آن افتخار کرد.

تخت جمشید، طاق کسرا یا ایوان مداین، معبد زیگورات چغازنبیل و کاخ سروستان تنها بخشی از معماری باشکوه و خاص دوران پیش از اسلام در ایران هستند که نمایانگر گذشته‌ی غنی و مملو از خوشی‌ها و سختی‌هایی است که نیاکان ما در طی سال‌ها متحمل شده‌اند.

هرکدام از این بناها معماری‌ خاص خود را دارند و به خوبی می‌توان سبک متمایز ولی در عین حال آشنای آن‌ها را از هم تشخیص داد.

پس از ورود اسلام اما معماری در ایران دستخوش تحولات بعضا مثبت زیادی شد. هنر معماری ایرانی با ظرافت‌های بیشتری آمیخته شد ولی همچنان روح ایرانی خود را حفظ کرد.

جالب اینکه بناها در هر نقطه از کشور با توجه به وضعیت جغرافیایی و فرهنگ مردم سبکی خاص را در بر می‌گرفت. خانه بروجردی‌ها یکی از زیباترین جلوه‌های معماری ایرانی دوران پس از اسلام است. با آدراپانا همراه باشید تا به معرفی این بنا بپردازم.

کویر مرنجاب-کاشان

خانه ی بروجردی ها

قدمت خانه ی بروجردی‌ها به نیمه دوم قرن سیزدهم هجری و زمان سلطنت قاجارها باز می‌گردد. حاج سید حسن نطنزی که یکی از بازرگانان مقیم کاشان بود سفارش ساخت این بنای زیبا و مجلل را به معماری به نام استاد علی مریم کاشانی داده است.

از آنجایی که حاج سید حسن نطنزی رفت و آمد زیادی به بروجرد داشت وی را بروجردی می‌نامیدند. به طور کلی ساخت این مجموعه در حدود ۱۸ سال یعنی از سال ۱۲۹۲ تا سال ۱۳۱۰ هجری قمری به طول انجامیده است. این خانه دو طبقه دارد ولی در برخی نقاط به همراه سرداب خانه سه طبقه می‌شود.

زیربنای ساختمان حدود ۱۰۰۰ متر مربع است اما مساحت کلی مجموعه به ۱۷۰۰ متر می‌رسد که شامل دو قسمت اندرونی و بیرونی شامل ورودی اصلی و فرعی، هشتی، راهرو، حیاط، تابستان نشین، زمستان نشین، آشپزخانه، حیاط های سرپوشیده در اطراف و زیرزمینی وسیع می‌شود.

خانه ی بروجردی ها

از این رو به محض دیدن عکس‌های این بنا می‌توان متوجه شد که در مناطق کویری ایران قرار دارد. خانه‌ی بروجردی‌ها در کاشان قرار دارد. این بنا به گونه‌ای ساخته شده است که درون آن در تابستان داغ کاشان هوای مطبوع و خنکی درون آن جریان یابد. این امر با استفاده از بادگیرهای خلاقانه و زیبایی بنا ممکن شده است که هویت معماری ایرانی به شمار می‌رود.

تزئینات زیبای این بنا نیز مثال زدنی هستند. استفاده از نقاشی‌های چشم‌نواز و گچ بری‌های هنرمندانه‌ای که زیر نظر صنیع الملک (نقاش بزرگ ایرانی و عموی کمال الملک) صورت گرفته‌اند علاوه بر ظاهر مجللی که به خانه‌ی بروجردی‌ها داده‌، هویت ویژه‌ای نیز به آن بخشیده‌اند.

امروزه تنها امکان بازدید از بخش بیرونی بنا میسر است که شامل راهرو ورودی، حیاط مرکزی، تالار سرپوشیده و نورگیر فوقانی آن، ایوان جنوبی، اتاق های تابستانی و حیاط های خلوت بین اتاق ها و بالا خانه‌هایی که به صورت قرینه در دو طرف تالار اصلی قرار گرفته‌اند، بادگیرها و زیرزمین (سرداب)، اتاق پنج دری زمستانی که بدنه‌ی داخلی آن از گچ بری بسیار ظریفی با طرح گل و مرغ تزئین شده است، اتاق های آفتاب گیر زمستان، بهار خواب جبهه شمالی، طارمی و قسمت غربی می‌شود.

خانه ی بروجردی ها

بنای مذکور با استفاده از خشت خام و ملات گچ یا گل ساخته شده است. در بعضی از قسمت‌ها که نیاز به ایجاد پوششی تخت بوده و یا در معرض نیروی کششی قرار داشته، از چوب نیز استفاده اندکی شده است. خانه بروجردی‌ها در تاریخ ۱۳۵۴/۰۳/۱۳ به شماره ۱۰۸۳ در فهرست آثارملی کشور به ثبت رسیده است. این بنا همچنین در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ از نظر محبوبیت جاذبه توریستی به عنوان انتخاب برتر یونسکو انتخاب شد.

آدرس خانه ی بروجردی ها

اصفهان، کاشان، محله سلطان میر احمد، خیابان علوی